“Boots and braces don’t make a racist”
Vice | The Difference Between Nazi’s and Skinheads | Needles And Pins
„O čemu se ne može govoriti, o tome se mora šutjeti“, zaključio je svoj „Logičko-filozofski traktat“ jedan od najznačajnijih filozofa 20. stoljeća, Ludwig Wittgenstein. Nažalost, mnogi se ovoga ne pridržavaju, pa tako govore i pišu o svemu i svačemu – nejasno, površno i netačno, ulazeći u teorije zavjere. Primjeri ovakvih osoba su (politički) idioti poput Harisa Zahiragića, Nine Raspudića i Jordana Petersona.
Nažalost, ovakvo ponašanje nije rezervisano za osobe poput gore nabrojanih. Najgore i najtužnije je kad to (u)rade osobe iz struke koju bi trebali oblikovati nezavisnost, objektivnost, analitičke sposobnosti, upućenost i znanje – novinarke i novinari.
Od njih očekujemo da pišu o temi u koju su upućeni i to po mogućnosti kvalitetno, a ukoliko se određena materija ne poznaje, da se o njoj ne piše. Ispostavlja se da je to, riječima druga Mileta Kekina, maštanje morona.
RAZAPETI SKINHEAD
Kako već znamo, 26. marta u Sarajevu je preminuo legendarni disk džokej i promoter rock kulture Želimir Altarac Čičak. Dan-dva poslije, neki klinac je nakon nervoznog kruženja oko Aškenaske sinagoge i pretvaranja da nešto radi, hemijskom olovkom crvene boje na smrtovnici pokojnog Čička išarao frljavu nacističku svastiku.
Ova frljava nacistička svastika nam po ko zna koji put potvrđuje rezultate naučnog istraživanja Univerziteta Brock u Ontariju, čiji rezultati kazuju da su ljudi skloni rasizmu, predrasudama, pa i konzervativnim političkim opcijama u prosjeku – gluplji.
Iako se ovim fenomenom i uzrokom fašizma treba pozabaviti to neću uraditi na ovom mjestu. Ovdje ću se pozabaviti onome što je uslijedilo po njegovom otkriću i privođenju. Radi se o dvije “analize” novinara portala Klix i Oslobođenje koji su analizirali počinioca.
I upravo u toj analizi, zasnovanoj na osnovu odjeće, leži problem.
Oba novinara su svoje tekstove zasnovali na ilustraciji sa stranice Your Scene Sucks. Na ovoj stranici možete vidjeti kako se pripadnici nekog muzičkog i (sub)kulturnog (pod)žanra oblače. Između ostalih, tu je i lik Working Class Skina koji je iskorišten od strane oba novinara u svojim analizama, iako Oslobođenje čak nije navelo ni izvor slike, te je istu promijenilo shodno vlastitom narativu.
Na slici možemo vidjeti skinheada iz radničke klase. On je ćelav, nosi spitfire jaknu, ima crucified skinhead tetovažu (koja nije rasistička, iako je prisvajaju i skinheadi rasisti), razne bedževe i prišivke, Fred Perry polo majicu (u verziji Oslobođenja je to crna majica), spuštene tregere, Levi’s Jeans i martinke.
I ono što je meni bitno i što mi je zapalo za oko, a novinare nije interesovalo – prišivak jednog od najpoznatijih Oi! Punk bendova, The 4-Skins.
OVAKO JE POČELO…
Nigdje na ilustraciji nije navedeno da je skinhead neonacist niti da je to isključivo imidž neonacističkih skinheada. Neupućene i nezainteresovane novinare to očigledno niti je zanimalo niti brinulo, pa su nam “otkrili” da je počinilac “nosio odjevnu kombinaciju karakterističnu za pripadnike neonacističkog pokreta – takozvane skinheadse”, a tu odjevnu kombinaciju čine “kratko ošišana kosa, uske i podvrnute farmerke koje otkrivaju čizme “Dr. Martens” sa bijelim pertlama koje simboliziraju nadmoć bijele rase, spušteni tregeri i “Spitfire” jakna”.
Novinar Oslobođenja dodao je da je ovo “image po kojem lako možemo prepoznati mlade obožavatelje ultradesnih političkih opcija”, te da bi se “istražni organi trebali pozabaviti ovim signalima”.
Šta je to “originalna” skinhead kultura koju spominjem, a čije osnove su očigledno nepoznate novinarima spomenutih portala?
Krajem šezdesetih i početkom sedamdesetih godina prošlog stoljeća dolazi do pada države blagostanja (welfare state) i početka ere neoliberalizma koji je obilježen ekonomskom krizom i padom zaposlenosti. Kako nas uči historija, svaka kriza kapitalizma sa sobom povlači ono najgore, pa je tako i ova popraćena porastom rasizma i ksenofobije prema migrantima iz (bivših) kolonija Velike Britanije koji su se tada naselili u centar Imperije.
U tim i takvim uslovima rađaju se punk i ska muzika. Među urbanom omladinom radničke klase, kao reakcija protiv rastuće srednje klase i onoga što su oni vidjeli kao konzervativizam koji se uvlačio u britansko društvo, nastaje i originalna (tradicionalna) skinhead subkultura koja kombinuje stilske elemente Modova i Rudeboysa (Skatalities, Prince Buster).
Kako je crnačka muzika u srcu skinhead kulture (punk, spajanje ska i reggaea sa Oi! zvukom), tradicionalna skinhead kultura nema rasistički predznak, a i dan-danas imate crne trad skinheade.
Obrijane glave, nošenje čizama i tregera su znaci pripadnosti radničkoj klasi i njenim vrijednostima. Bijele pertle koje novinari karakterišu kao simbol nadmoći bijele rase su samo djelomično krive. One dijele sudbinu gorespomenute tetovaže, pa ih nose kako antirasisti i Oi! ekipa, ali i rasistički skinheadi kao izraz nadmoći bijele rase (u nekim evropskim i Sjedinjenim Američkim Državama ista stvar je i sa crvenim pertlama).
Možda najbolji opis ovog stila je dao pokojni kineski skinhead Lei Jun iz benda Misandao riječima „half gentleman and half working class“. Mnogi od njih, čak bi se usudio reći i velika većina, je političko-ideološki bila lijevo orijentisana, te su bili uključeni u pokrete i grupe kakve su Rock Against Racism (RAR), Red Action, Anti-Nazi League, Socialist Workers Party, International Marxist Group, Anti-Fascist Action i Earth First!.
Nažalost, početkom osamdesetih, nakon serije rasističkih i nacionalističkih koncerata Rock Against Communism (RAC), na sceni se pojavljuju rasistički skinheadi. Za njih, od strane antifašističkih punkera i skinheada postoji posebno ime, boneheads.
To ih odvaja od antirasističkih i antifašističkih skinheada, od kojih su boneheadi preuzeli imidž. Kako pripadaju suprotnom političkom spektru od skinheada, boneheadi su bili uključeni u razne rasističke i neonacističke pokrete i grupe kakve su National Front, British National Party, British Movement, a kasnije i u Blood and Honour. Boneheadi su se raširili i po SAD-u, gdje su krajem 80-ih zabilježeni mnogi napadi, pa čak i ubistva nebijelaca, anfifašista i policajaca.
Kao odgovor na sve jače prisustvo boneheada, lijevo orijentisani, antifašistički i antirasistički skinheadi se krajem osamdesetih organizuju u grupe i pokrete poput SHARP (Skinheads Against Racial Prejudice), RASH (Red and Anarchist Skinheads), Red Warriors, te SCALP i SOS Racisme u Francuskoj.
DOBRA NAMJERA, ALI…
Iako je možda sama namjera novinara bila dobra, oni su zahvaljujući nepromišljenosti nanijeli više štete nego koristi. Tom logikom, autor redaka koje upravo čitate, iako nije skinhead, mora da je neonacista. Kratko je ošišan, nosi spitfire jaknu, ima tetovaže, nekad je nosio spuštene tregere (i sad ih ima kod kuće), nosi čizme, jeans, bedževe i prišivke.
Ovim potezom, svakome ko je skinhead ili zarad modnih izbora izgleda tako, novinari su perom nacrtali metu na čelu. Reći da je ovaj izgled rezervisan samo za neonaciste, te da su (svi) skinheadi neonacisti je kao da kažete da je svaki Bošnjak/Hrvat/Srbin nacist i/ili fašist, da je svaki punker propalica, svaki metalac pripadnik sekte/kulta i da je svaki raper kriminalac.
Složićete se, ovakve predrasude i generalizacije nikada nisu dobre, i one obično dolaze od ljudi sklonih desničarskim, konzervativnim, rasističkim stajalištima i pogledima. Ova generalizacija može sutra drugove skinheade koštati posla ili zdravlja jer se neko odlučio razračunati sa njima na ulicim, krivo pomislivši da su neonacisti.
Moguće je i dvojak efekt na neke nove klince. Sa jedne strane ih može naložiti na nakaradnu ideju neonacizma kao alternative i buntovništva spram društva i okoline u kojem živimo i koje nas okružuje.
Zbog ovakvog pristupa i poziva novinara Oslobođenja da se “istražni organi pozabave ovakvim signalima”, oni koji bi se možda pronašli u originalnoj skinhead subkulturi i pokretu bi se jednostavno mogli prepasti i prisilno zaboraviti na pomisao da otkriju drugačiju zajednicu kojoj mogu slobodno pripadati.
Ni nakon skoro 50 godina postojanja skinhead pokreta te više od 30 godina jasne diferencijacije između boneheada i antifašističkih skinheada, mainstream mediji ne žele, neće ili ne znaju da se informišu prije pisanja o određenoj temi, pa tako kompletnu skinhead subkulturu označavaju kao rasističku i nacističku.
Kako citat sa početka teksta kaže, čizme i pertle vas ne čine rasistom. Stoga novinari, držite se riječi Ludwiga Wittgensteina, i o čemu ne možete govoriti i pisati (jer ne znate) – nemojte. Nemojte jer ni ne smijete.
To vam nalaže i profesionalna novinarska etika.
Ako vas interesuje ova tema i hoćete da naučite i saznate više na ovu temu, u nastavku preporučujem da poslušate i pogledate:
- Bendovi: Cockney Rejects, The Business, The 4-Skins, Angelic Upstarts, Cock Sparrer, Los Fastidios, The Redskins, The Oppressed, Red London, Hard Skin, Cro Mags, Warzone, Oi Polloi, Loikaemie, Banda Bassotti, The Press, Brigada Flores Magon, Those Unknown, Perkele, Bad Manners,
- Filmovi: Vice | The Difference Between Nazi’s and Skinheads | Needles And Pins, Chasseurs de Skins, Under the Influence: 2 Tone Ska, H.A.R.P. – Skinheads Against Racial Prejudice, Oi Skins in Beijing, Romper Stomper, This is England, Made in Britain, American History X, Skinhead Attitude, Suburbia, Šišanje, SLC Punk
Hvala na čitanju! ISK testira nove načine komunikacije sa publikom, oslobođene algoritama društvenih mreža.
Budi dio zajednice koja njeguje rock'n'roll i srodne subkulture!
PRIDRUŽI NAM SE NA ISK DISCORDU!
